Dure 1,5 meter maatregel hoeft geen bewijs, maar goedkope masker maatregel wel?
Column door Dr.ir. Elisabeth Ruijgrok, omgevingseconoom, gespecialiseerd in het bepalen van maatschappelijke kosten en effectiviteit van overheidsmaatregelen
Nu de mondmaskers in het OV geïntroduceerd gaan worden, roept dit de vraag op waarom andere sectoren, waar het ook lastig is om 1,5 m afstand te houden, dit hulpmiddel niet ook zouden kunnen gebruiken. Vanuit sociaal en economisch perspectief is de 1,5 meter samenleving een lastig uitvoerbare, slecht controleerbare maatregel met een hoge prijs, terwijl ‘circulaire community maskers’ een eenvoudig uitvoerbare en goed controleerbare maatregel met een lage prijs zijn.
Amerikaanse onderzoekers publiceerden zojuist meetresultaten in het wetenschapstijdschrift ASCnano, waaruit blijkt dat zelfgemaakte stoffen maskers met een goede fit, dus met neusklem, een effectiviteit hebben vergelijkbaar met N95 maskers. Stoffen maskers opgebouwd uit meerdere lagen stof kunnen via zowel mechanische als elektrostatische filtering een effectiviteit bereiken van meer dan 80% voor deeltjes kleiner dan 300 nm (=0,3 μm) en meer dan 90% voor deeltjes groter dan 300 nm. De geschikte stoffen, zoals katoen, chiffon en flanel, zijn allemaal beschikbaar in de grote afvalstroom textiel, die in Nederland beschikbaar is. En naaimachines zijn niet alleen in grote getallen aanwezig bij de stomerijen, maar ook bij de Nederlandse huishoudens. Op de website van het CDC, het Amerikaanse RIVM, staan patronen, waarmee mensen zelf maskers kunnen maken. Dan is er geen concurrentie met productielijnen die nodig zijn voor de zorg.
Er is dus wel degelijk bewijs dat mondneusmaskers werken. Maar is er ook bewijs dat de 1,5 meter afstand maatregel werkt? Het huidige indamsucces kan logischerwijs niet aan de 1,5 meter maatregel worden toegeschreven, maar is juist een gevolg van de lock down, de duurste maatregel. De afstand maatregel is gebaseerd op de theorie dat grote besmettelijke hoest, nies- en spreekdruppels binnen 1,5 à 2 meter door de zwaartekracht op de bodem vallen. Deze maatregel houdt dus geen rekening met de kleine druppeltjes, die na verdamping in de vorm van kleine deeltjes, aerosolen, enkele uren in de lucht blijven circuleren. Het is dan ook frappant dat mondmaskers juist worden weggewuifd omdat ze aerosolen niet goed zouden afvangen. Bovendien kunnen virusdeeltjes op het masker met de impregneermethode van biochemicus Toon Stegmann met citroenzuur en detergent- uitgeschakeld worden, net zoals dat bij handen wassen gebeurt.
Kijken we wellicht neer op huisvlijt? Hebben we soms last van ‘mondmaskerschaamte’? Wie durft er immers met een masker over straat, als bijna niemand dat doet? De ‘ziekenhuis’-look kan gênant aanvoelen. Het is dan ook goed nieuws dat modehuizen, zoals Dior en Chanel, mondmaskers gaan maken. Maar het hoeft natuurlijk geen prijzige ‘haute couture’ te worden, we kunnen er ook betaalbare ‘street fashion’ van maken. Ten slotte zijn we nu met zijn allen onderdeel geworden van een groot sociaal experiment. Een experiment waaruit zal blijken wat gunstiger uitpakt: 1,5 meter afstand, mondmaskers, of wellicht een combinatie van bijvoorbeeld 1 meter afstand plus maskers.
Gezien wat er op het spel staat, onze gezondheid en onze economie, lijkt het verstandig om niet op één paard te wedden: bescherm elkaar met fashion!
